AİHM’nin 2023 yılı bilançosu, bugün mahkemenin Strazburg’daki merkezinde düzenlenen basın toplantısında açıklandı. Bilançoya göre Türkiye, 2022’de olduğu gibi 2023 yılını da “AİHM gündeminde en çok dava bulunan ülke” olarak kapattı. 31 Aralık 2023 itibarıyla AİHM’e toplam 68 bin 450 dava başvurusu bulunuyor. 46 Avrupa ülkesinin gündeminde ve sonuçlanmayı bekliyor. Bunların 23.400’ü Türkiye aleyhine yapılan başvurulardan oluşuyor ve bu da AİHM’nin toplam iş yükünün yüzde 34,2’sine tekabül ediyor. 31 Aralık 2022’de AİHM gündeminde Türkiye aleyhine 20 bin 100 dava başvurusu vardı.
Türkiye vakaları
Türkiye’nin AİHM gündemindeki başvuruların büyük çoğunluğunu, 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında alınan tedbirler kapsamında meydana geldiği iddia edilen insan hakları ihlallerine ilişkin şikâyetler oluşturuyor. AİHM İrlanda Başkanı Siofra O’Leary, 15 Temmuz sonrası alınan tedbirlere ilişkin dava başvurularının Türkiye’ye yönelik toplam başvuruların yüzde 96’sını oluşturduğunu belirtti. Bu başvurular büyük oranda Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) özgürlük ve güvenlik hakkına ilişkin beşinci unsuru ile adil yargılanmaya ilişkin altıncı unsurunu kapsıyor.
8 bin ByLock şikayeti
15 Temmuz sonrası yapılan başvurular arasında Gülen örgütünün kullandığı şifreli iletişim programı ByLock vakaları da bulunuyor. AİHM gündeminde yalnızca bu grup davalara ait 8 bin civarında başvuru bulunuyor. AİHM, geçtiğimiz yıl Yüksel Yalçınkaya davasında bu konuyla ilgili emsal bir karar açıklamış ve geçtiğimiz haftalarda binlerce dava hakkında görüş başvurusunu Türk hükümetine bildirmişti.
Türkiye, vaka başvurularında sırasıyla Rusya Federasyonu (12 bin 450), Ukrayna (8 bin 750), Romanya (4 bin 150), İtalya (2 bin 750), Yunanistan (2 bin 450), Azerbaycan (1) sıralamasında yer aldı. bin 900), Polonya (1.900). 1.650, Sırbistan (1.550) ve Moldova (1.150). Diğer 37 ülkeden gelen dava başvuruları AİHM iş yükünün yalnızca yüzde 12’sini oluşturuyor. Ukrayna’yı işgal etmesi nedeniyle Mart 2022’de Avrupa Konseyi dışında kalan Rusya hakkında AİHM gündemine getirilen ve devam eden davalara ilişkin süreçler devam ediyor. Türkiye, Rusya, Ukrayna, Romanya ve İtalya’dan gelen dava başvuruları AİHM’nin toplam iş yükünün yüzde 75’ini oluşturuyor.
Nüfusla orantılı olarak hesaplandığında başvuru sayısı
Başvurular ülke nüfusuyla orantılı olarak değerlendirildiğinde San Marino (10 bin kişi başına 4,71 başvuru), Slovenya (4,62), Karadağ (2,80), Hırvatistan (2,63), Moldova (2,60) ve Macaristan (2,57) geliyor. Birinci. Avrupa ortalamasının 0,41 olduğu bu hesaplamada Türkiye 0,98 ile orta sırada yer alıyor. Nüfusa göre dava başvurusu sayısının en az olduğu ülkeler sırasıyla İngiltere (10 bin kişi başına 0,03), İrlanda (0,04), Almanya (0,05), İspanya (0,09), Fransa (0,11) oldu. Hollanda (0,13) ve İsveç (0,14).
Türkiye ile ilgili 78 karar
AİHM geçen yıl toplam 1.014 (1014) karar açıkladı. Hakkında en fazla karar açıklanan ülke Rusya (217 karar) oldu. Bu alanda Rusya’yı Ukrayna (130), Türkiye (78), Romanya (74), İtalya (52), Azerbaycan (40), Macaristan (37), Polonya (33), Bulgaristan (30), Hırvatistan (30) takip ediyor. 27). Onu Fransa (26) ve Ermenistan (25) takip ediyor.
Türkiye hakkında açıklanan 78 kararın 72’sinde AİHS’nin en az bir maddesinin ihlal edildiğine karar verilirken, üç davada ihlale rastlanmazken, diğer üç dava dostane çözümle sonuçlandı. Türkiye aleyhine verilen ihlal kararları arasında AİHS’nin adil yargılanma hakkına ilişkin altıncı maddesi (17 ihlal), özgürlük ve güvenlik hakkına ilişkin beşinci maddesi (16 ihlal) ve özel hayata ve aile hayatına saygıya ilişkin sekizinci maddesi yer alıyor. (15 ihlal) liderliği ele geçirdi.
2023 yılı, 1953 yılında yürürlüğe giren AİHS’nin 70. yıl dönümüdür. Türkiye, AİHS’yi 4 Kasım 1950’de imzalamış, onaylamış ve 18 Mayıs 1954’te yürürlüğe koymuştur.
