Vücutta aşırı yağ depolanması olarak tanımlanabilecek duruma obezite denir. Obezite, çocukluk çağının en yaygın kronik hastalıklarından biri olarak kabul edilir. Uzmanlar, ebeveyn-çocuk etkileşiminin de çocukluk çağı obezitesinde büyük rol oynadığını düşünüyor. İstanbul Okan Üniversitesi Hastanesi Genel Cerrahi Uzmanı. prof. Alp Gürkan çocukları obeziteden korumanın yollarını anlattı
Hızlı yaşam koşullarının getirdiği fast food, televizyonla başlayan gece atıştırmaları ve beslenme alışkanlıklarımızdaki değişiklikler tüm dünyada fazla kiloları beraberinde getiriyor. Sağlıksız beslenme alışkanlıkları, kimyasal ve hormon içeren besinler, günlük aktivitedeki azalma vücutta büyük miktarda yağ depolanmasına neden olur.
Özellikle ülkemizde çocukların katlandığı sınav maratonları ve bilgisayar oyunları karşısında vakit geçirmeleri bu süreci artırmaktadır. Obez ailelerin çocuklarının obez olma olasılığı normalden 2-3 kat daha fazladır. Her iki ebeveyn de obez ise çocuklarının obez olma riski %80, biri obez ise %40, her iki ebeveyn de normal kilolu ise %10’dur.
2010 yılında yapılan Sağlık Bakanlığı Türkiye Beslenme ve Sağlık Araştırması, 0-5 yaş arası çocuklarda %26,4; 6-18 yaş arası çocukların %22,5’inde kilo sorunu olduğu ortaya çıkıyor. Yaklaşık her dört çocuktan biri kilo sorunu yaşıyor. Ne yazık ki bu sorun yıllar içinde derinleşmiştir. Beslenme-fiziksel aktivite bozukluğu dışında hormonal ya da genetik faktörler de söz konusu olabilir.
“Obezite Psikolojiyi Olumsuz Etkiliyor”
Obezitenin çok önemli ve çeşitli fiziksel sağlık sorunlarının yanı sıra ruhsal bozukluklara da yol açacağı göz önünde bulundurulmalıdır. Görünüşleri nedeniyle arkadaş çevresinden dışlanacaklar. Buna fiziksel aktivite eksikliği de eklenince bu bireyler giderek içine kapanır ve evden dışarı çıkmak istemezler. Bu daha çok psikolojik sorunlara yol açar. Kilo verdikçe özgüvenleri tekrar artar, sosyal hayata yeniden katılırlar ve bunalımları sona erer.
Obeziteyi Önlemek İçin Neler Yapılabilir?
Kalori alımını kısıtlamak ve günlük aktiviteyi arttırmak olarak özetlenebilecek yaşam tarzını değiştirmek obezite tedavisinin temelini oluşturur ancak bunu uygulamak ve kalıcı hale getirmek kolay değildir. Her ne olursa olsun medikal tedavi mutlaka bir endokrin veya metabolizma uzmanı veya tecrübeli bir dahiliye hekimi yanında diyetisyen ve psikolog eşliğinde yapılmalıdır. Hızlı kilo kaybına neden olduğu bilinen diyet uygulamaları çocuklar için uygun değildir. Büyüme ve gelişmeyi olumsuz etkilerler. Bunun yerine çocuğa gerçek beslenme alışkanlıkları kazandırmak değerlidir.
Çocuğun diyetinde aşağıdaki değişiklikler yapılabilir:
- Beyaz ekmek, makarna, pirinç veya patates gibi glisemik indeksi yüksek besinler yerine tahıl ekmeği, bulgur buğdayı tüketimi,
- Ara öğünlerde paketlenmiş işlenmiş gıdaların meyve ve sebzelerle değiştirilmesi,
- Gazlı ve şekerli içecekler yerine ayran, süt ve kefir tüketmek,
- “Fast Food” gıdalar yerine evde sağlıklı yöntemlerle hazırlanmış gıdaları tüketmek,
- Gidilecek yerlere mümkünse yürüyerek veya bisikletle gitmek,
- Düzenli olarak yapılacak spor aktivitelerine yönlendirilmeleri uygun olacaktır.
Bunun dışında çocuğu televizyon, bilgisayar ya da telefon başında geçirdiği zamanı geçirmeye ikna ederek bir sınır koymak uygun olacaktır. Ebeveynlerin çocuklarına rol model olmaları çok değerlidir. Anne babaların yemek tüketim alışkanlıklarına uyması, fiziksel aktivitelerini artırması, günlük yürüyüşleri, asansör yerine merdivenleri kullanması çocuğun bu alışkanlığı kazanmasını kolaylaştıracaktır.
Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli husus da uyku düzeninin sağlanmasıdır. Yeterli ve zamanında uyku sadece hormonal dengeyi sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda açlık hissini de azaltacaktır. Günde 8-10 saat uyumak ve en geç sabah 11’de uyumak çocuklar için en sağlıklı olanıdır.
En değerli nokta; Obezite oluşmadan önce çocuğa sağlıklı beslenme ve egzersiz alışkanlığı kazandırılır. Özellikle çocukluk döneminde sağlıklı beslenme ve düzenli antrenman alışkanlığı ve bilincinin kazanılması mümkündür.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
